Hơn 70% vụ cháy xảy ra tại Việt Nam có nguồn gốc từ khu dân cư – nhà ở. Trong đó, đa số là do lỗi chủ quan trong sinh hoạt, thiếu thiết bị PCCC tối thiểu hoặc xử lý sai khi có sự cố.
Dù là nhà cấp 4, nhà phố, chung cư hay biệt thự – việc đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy là trách nhiệm thiết yếu để bảo vệ người thân và tài sản.

Bài viết này sẽ chỉ ra 10 lỗi Phòng cháy chữa cháy trong nhà ở phổ biến nhất hiện nay, đi kèm với giải pháp khắc phục thực tế, dễ áp dụng cho mọi hộ gia đình.

Thiết bị PCCC cần có trong mỗi gia đình

1. Sử dụng ổ điện kém chất lượng, không có CB chống quá tải

Vì sao đây là lỗi nguy hiểm nhất trong nhà ở?

Ổ cắm điện là thiết bị sử dụng hàng ngày nhưng lại bị nhiều gia đình chủ quan lựa chọn loại rẻ tiền, không rõ nguồn gốc, hoặc không trang bị thiết bị bảo vệ chống quá tải (CB – Circuit Breaker).

Khi nhiều thiết bị điện công suất lớn cùng cắm vào một ổ không đạt chuẩn, dây dẫn và linh kiện bên trong ổ cắm sẽ nóng lên, dễ gây chập cháy tại chỗ hoặc phát nổ ổ cắm, nhất là vào ban đêm hoặc khi vắng nhà.

Biểu hiện thực tế của ổ cắm điện nguy hiểm

• Dây điện ổ cắm nóng ran khi sử dụng

• Phích cắm dễ bị lỏng, đánh lửa khi cắm vào rút ra

• Vỏ ổ cắm ngả vàng, biến dạng, có mùi khét nhẹ

• Ổ cắm không có công tắc ngắt riêng hoặc CB chống quá tải

Quy định pháp luật liên quan phòng cháy chữa cháy trong nhà ở

Theo QCVN 06:2022/BXD và Luật PCCC 2025:

• Mọi hệ thống điện dân dụng, đặc biệt tại khu dân cư, căn hộ cao tầng phải sử dụng ổ cắm, cầu dao, aptomat đạt chuẩn an toàn PCCC, có CB chống quá tải cho từng nhánh điện

• Nghiêm cấm sử dụng ổ điện, thiết bị không rõ nguồn gốc, không đạt kiểm định chất lượng

Xử phạt:
Theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP, hành vi lắp đặt, sử dụng thiết bị điện dân dụng không an toàn, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ có thể bị phạt từ 2.000.000 – 5.000.000 đồng.

Giải pháp khắc phục chuẩn an toàn Phòng cháy chưuax cháy trong nhà ở

1. Chỉ sử dụng ổ điện chính hãng, có thương hiệu uy tín, đạt chuẩn CE hoặc QCVN 4:2009/BKHCN.

2. Ưu tiên loại ổ điện có tích hợp CB chống quá tải hoặc aptomat riêng từng ổ.

3. Không sử dụng ổ chia nhiều lỗ (ổ đuôi cá) cho các thiết bị công suất lớn như nồi cơm, lò vi sóng, máy giặt.

4. Cắt nguồn điện toàn bộ ổ cắm vào ban đêm hoặc khi đi vắng dài ngày.

5. Thường xuyên kiểm tra, nếu ổ cắm nóng bất thường, đổi màu → thay mới ngay.

2. Dây điện đi nổi, không có ống luồn hoặc bó dây sai kỹ thuật

•  Dây bị chuột cắn, ẩm mốc, đứt ngầm mà không phát hiện

• Cần bọc ống luồn chống cháy, tránh để dây chồng chéo, dính tường ẩm

3. Không có bình chữa cháy tại khu vực bếp hoặc phòng khách

Vì sao đây là lỗi rất nguy hiểm trong phòng cháy chữa cháy trong nhà ở?

Theo thống kê của Cục PCCC Bộ Công An, hơn 65% các vụ cháy nhà dân xảy ra từ khu vực bếp và phòng khách. Nguyên nhân chủ yếu là từ:

• Chập cháy thiết bị điện

• Rò rỉ gas

• Nấu nướng bất cẩn, để quên bếp lửa

Điểm nguy hiểm ở đây là khi đám cháy mới phát sinh, nếu không có bình chữa cháy tại chỗ sẽ:

• Không dập được cháy ban đầu

• Đám cháy lan cực nhanh sang khu vực khác

• Cơ hội tự xử lý trong 2 phút đầu tiên rất quan trọng, nếu chậm trễ phải chờ lực lượng PCCC chuyên nghiệp → gây hậu quả lớn

Hậu quả thực tế nếu thiếu bình chữa cháy trong phòng cháy chữa cháy trong nhà ở 

• 3–5 phút đầu: đám cháy phát triển cấp số nhân nếu không xử lý kịp

• Khói độc từ cháy đồ nội thất, nhựa, sơn gây ngạt thở

• Nếu chưa kịp gọi cứu hỏa, thiệt hại tài sản hàng trăm triệu đồng

• Đe dọa tính mạng người trong nhà, nhất là vào ban đêm

Quy định pháp luật và khuyến cáo chuyên ngành

• Luật PCCC 2025 yêu cầu mỗi hộ gia đình phải trang bị tối thiểu 01 bình chữa cháy CO2 hoặc MFZ4 đặt tại vị trí dễ thấy, gần bếp và phòng khách.

• Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định rõ hành lang – bếp – cửa chính các căn hộ phải có thiết bị chữa cháy tại chỗ.

• Thiếu bình chữa cháy → bị xử phạt từ 3.000.000 – 5.000.000 đồng theo Nghị định 144/2021/NĐ-CP

Giải pháp phòng ngừa và bố trí an toàn trong phòng cháy chữa cháy trong nhà ở

1. Trang bị ngay 1–2 bình chữa cháy loại phù hợp:

   • Bình CO2 MT3: dập cháy thiết bị điện, bếp gas, phòng khách

   • Bình bột MFZ4: chữa cháy chất rắn (sofa, bàn ghế), dầu mỡ

2. Vị trí đặt bình:

   • Cách mặt đất 1.0–1.2m

   • Cạnh cửa ra vào hoặc góc bếp, gần lối thoát

   • Không bị vật dụng che khuất

3. Dán hướng dẫn sử dụng lên tường gần bình

4. Kiểm tra đồng hồ áp suất và niêm phong mỗi tháng

4. Đặt bình gas sát thiết bị sinh nhiệt hoặc dưới ánh nắng

•  Ánh nắng hoặc nhiệt độ cao dễ làm tăng áp suất bình gas, gây nổ

• Bình gas phải đặt trong khoáng mát, cách xa bếp tối thiểu 1m

5. Không gắn đầu báo khói – báo nhiệt trong nhà

• Khi có khói vào ban đêm, không ai phát hiện → cháy lan nhanh

• Gắn đầu báo khói tự động có pin 9V, mỗi tầng ít nhất 1 cái

6. Không có sơ đồ thoát hiểm và đèn chiếu sáng khẩn cấp trong phòng cháy chữa cháy trong nhà ở

Vì sao đây là lỗi nghiêm trọng trong phòng cháy chữa cháy trong nhà ở và chung cư?

Trong tình huống cháy, khói độc và mất điện là hai yếu tố nguy hiểm nhất gây hoảng loạn, làm người trong nhà không thể tìm lối thoát nhanh, đặc biệt vào ban đêm. Nếu căn nhà hoặc chung cư không có sơ đồ thoát hiểm rõ ràng và đèn chiếu sáng khẩn cấp:

• Người trong nhà dễ mất phương hướng khi khói bao phủ

• Hoảng loạn dẫn đến va chạm, kẹt trong các góc khuất, đặc biệt trẻ nhỏ và người lớn tuổi

• Khả năng tự di chuyển an toàn giảm nghiêm trọng, tăng nguy cơ thương vong

Hậu quả thực tế khi thiếu sơ đồ và đèn chiếu sáng khẩn cấp

• Khói dày chỉ trong 2–3 phút đã che kín lối đi, dù căn nhà quen thuộc cũng không thể định hướng

• Điện lưới mất → khu vực tối đen hoàn toàn, không nhận biết được cửa, cầu thang

• Người di chuyển lung tung, gây chấn thương hoặc đi nhầm vào khu vực nguy hiểm

• Nhiều vụ tử vong trong đám cháy xảy ra không phải do lửa, mà do ngạt khói và hoảng loạn mất định hướng

Quy định pháp luật và khuyến cáo chuyên ngành

• Luật PCCC 2025 quy định rõ:

  • Mọi chung cư, nhà cao tầng, nhà dân có từ 2 tầng trở lên phải có sơ đồ thoát hiểm dán tại cửa chính và hành lang.

  • Phải lắp đèn chỉ dẫn thoát hiểm và đèn chiếu sáng khẩn cấp hoạt động khi mất điện.

• QCVN 06:2022/BXD:

  • Hành lang, cầu thang, cửa chính căn hộ phải bố trí đèn exit pin sạc và sơ đồ sơ tán dạng A3

• Nghị định 136/2020/NĐ-CP yêu cầu:

  • Kiểm tra định kỳ đèn exit và đèn chiếu sáng sự cố 3 tháng/lần

Xử phạt trong phòng cháy chữa cháy trong nhà ở:
Nếu không trang bị đèn exit hoặc sơ đồ thoát hiểm → phạt 5–10 triệu đồng (Điều 39 Nghị định 144/2021/NĐ-CP)

Giải pháp phòng ngừa và lắp đặt an toàn trong phòng cháy chữa cháy trong nhà ở 

1. Trang bị đèn chỉ dẫn thoát hiểm:

• Loại đèn exit pin sạc, tự động sáng khi mất điện

• Treo phía trên cửa chính hoặc cuối hành lang

• Kiểm tra pin sạc 3 tháng/lần

2. In sơ đồ thoát hiểm:

• Thiết kế sơ đồ dạng A3, chỉ rõ:

  • Vị trí bạn đang đứng (You are here)

  • Các lối thoát hiểm chính và phụ

  • Vị trí bình chữa cháy, chăn chống cháy

• Dán gần cửa chính hoặc đầu hành lang dễ thấy

3. Diễn tập giả định:

• Tập thói quen ban đêm tắt điện toàn nhà và tìm lối thoát

• Hướng dẫn trẻ nhỏ và người già biết vị trí đèn thoát hiểm, bình chữa cháy

Kết luận

Phòng cháy chữa cháy trong nhà ở không phức tạp, không đắt đỏ – chỉ cần đúng thiết bị, đúng kiến thức và đúng thói quen.
10 lỗi thường gặp ở trên là nguyên nhân chính dẫn đến hơn 60% vụ cháy tại nhà dân. Hãy kiểm tra lại ngôi nhà của bạn – và bắt đầu từ việc mua 1 bình chữa cháy, 1 đầu báo khói và dán sơ đồ thoát hiểm.

Hãy để chúng tôi giúp bạn tư vấn các giải pháp tổng thể về hệ thống Phòng cháy chữa cháy An toàn và tin cậy cho công trình của bạn. Liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để biết thêm thông tin và nhận được báo giá tốt nhất!

• Facebook:  https://www.facebook.com/hanatavietnam
• Số điện thoại: 0985 849 199
• Email: hanata.ltd@gmail.com
• Tham khảo thêm các bài viết khác dưới đây:
• Giải pháp kỹ thuật PCCC cho các khu tập thể,chung cư, cơ sở sản xuất cũ trên địa bàn thành phố Hà Nội
• Hướng dẫn thiết kế chi tiết hệ thống chữa cháy tự động bằng khí CO2
• Tìm hiểu về nguồn điện cấp cho hệ thống PCCC
• Thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy cho trường học
• Quy định về bảo trì hệ thống phòng cháy chữa cháy
• Hướng dẫn thiết kế hệ thống báo cháy tự động